Jak zachęcić dziecko do czytania?
Czytając poprzedni post o czytelnictwie, książkach i pozytywnym wpływie czytania na nasz rozwój, możemy zadać sobie pytanie: Jak zachęcić dziecko do czytania książek?
Badania z 2018 r. przeprowadzone przez Bibliotekę Narodową ukazują zatrważające wyniki. Jedynie 38% Polaków czyta książki. Taki odsetek naszych rodaków przeczytało co najmniej jedną książkę w ciągu całego roku. Z roku na rok badania pokazują, jak mało z nas sięga po książkę. 28% respondentów ujawniło, że w ich domach nie ma ani jednej książki. Najwięcej czytelników jest w najmłodszej grupie do 15 lat. Co jest tego przyczyną? Wzrost popularności i dostępności nowinek technologicznych, książki bowiem nie są jedynym źródłem wiedzy, informacji i rozrywki. Internet pozwala na szybsze znalezienie poszukiwanej rzeczy, w sposób łatwiejszy znajdziemy odpowiedź na nurtujące pytanie, poznamy znaczenie nieznanych wyrazów. Książka pozwala dokładnie na to samo! Ale musimy się trochę postarać. Znalezienie odpowiedniej książki, rozdziału i strony. W razie braku posiadania odpowiedniej pozycji, wybranie się do biblioteki lub księgarni. A czas mija. A w internecie już dawno znaleźlibyśmy odpowiedź. A internet, a internet... To książka uruchamia w nas nowe procesy myślowe, uczy logicznego myślenie, wiązania faktów, rozwija w nas myślenie konkretno-wyobrażeniowe i pomaga w indywidualnym podejściu do poszukiwania.
To właśnie książka, źródło wiedzy, pozytywnych emocji i rad na życie. Nauczyciel. Uczy tego, czego żadna bajka telewizyjna, gra komputerowa czy smartfonem z nieograniczonym dostępem do internetu nie jest w stanie podarować dzieciom.
Rozmyślając nad tym tematem, postanowiłam stworzyć dla Was dekalog rodzica, który chce zachęcić dziecko do czytania. Podstawowe działania mające na celu zarażenie maluszków miłości do książek i literatury. Gotowi? To zaczynamy!
1. Zbuduj pozytywną i przyjazną atmosferę.
Zadbaj o spokój i ciszę na czas czytania. Wyostrzy to zmysły dziecka i rodzica, będziemy bardziej czuli na słowo mówione, nasza wyobraźnia będzie miała jeszcze większe pole do manewrowania swoją nieskończonością. Możesz również włączyć muzykę relaksacyjną, pomoże to Wam w odprężeniu i wyciszeniu.
2. Niech wieczorne czytanie stanie się rytuałem.
To, że taki rytuał pokaże dzieciom i uświadomi ich o ważności w naszym sercu pisałam nie raz. Ale to bardzo ważne. Te małe istotki potrzebują od nas, wyraźnego: Jesteś WAŻNY. Ten czas poświęcam tylko TOBIE. Czytamy razem, uczymy się i bawimy. To NASZ czas. KOCHAM CIĘ, dlatego to robię.
3. Pozwól dziecku wybrać książkę, którą chce czytać.
Trzymanie wszystkich książeczek, bajek, ilustracji na wysokości dziecka, pozwoli mu na swobodę podczas decyzji na dzisiejszą opowieść. Pozwól mu wybrać. Nawet jeśli będzie to już trzeci wieczór z przygodami Kici Koci policjantki. Widocznie maluszkowi bardzo spodobała się ta historia. Chce znowu przeżyć jej przygody. A może na spacerze zobaczyło samochód policyjna, usłyszało "ijo-ijo" i chce jeszcze raz zobaczyć atrybuty policjanta i to jak wygląda. To jego czas i jego wybory.
4. Zaproponuj, żeby to dziecko "przeczytało" Ci swoją ulubioną bajkę.
To świetna zabawa, która pokaże Ci jak wielką wyobraźnię ma Twoje maleństwo i jak bogatym słownictwem dysponuje. Wiadomo, że dzieci w pełni nabywają umiejętność czytania dopiero w szkole podstawowej, dlatego takie "czytanie" pomoże w tworzeniu zdań, prostych wypowiedzi i opowiadania logicznie złożonego. Dziecko, w momencie opowiadania staje się ważną osobę, czuje się docenione, jego wiara w siebie i własne możliwości wzrasta. A my, słuchamy, relaksujemy się i patrzymy jak nasza pociecha cudownie radzi sobie z tym zadaniem.
5. Wybierzcie się razem do biblioteki lub księgarni.
Specyficzna atmosfera panująca w bibliotece, przyczyni się do tworzenia podobnej podczas czytania w domu. Mnóstwo kolorowych książek, stoliczki z kartkami do kolorowania, wygodne sofy i pufy do odpoczynku przy czytaniu książeczki gry planszowe, zabawki, przyjemna kolorystyka i przyjazne postacie dobrze znane dzieciom. Plusem jest również ułożenie książeczek na niskich półkach, sprzyjających swobodnym poruszaniu się po bibliotece. Dziecko wypożyczające książkę na swoją własną kartę biblioteczną staje się "dorosłe". Bo to przecież ono samo zadecydowało o tym, co będzie czytać, ma już swoje konto. Może przeglądać, oglądać, odkładać, decydować się czy odrzucać daną pozycję. Dodatkowo w bibliotekach i księgarniach często organizowane są spotkania z autorami, aktorami czy znanymi osobami z miasta, którzy czytają.
6. Stwórzcie w domu własny kącik czytelniczy.
Wybierzcie razem półkę, pudełko czy miejsce na biurku, w którym będą znajdowac się książeczki dziecka. Obok ustaw pufę lub krzesełko, a niedaleko zostaw kartki i kredki. Zadbaj o dobre oświetlenie. Niech będzie to miejsce, w którym dziecko będzie otwierać się na literaturę, pozna historię bohaterów, wczuje się w przedstawioną sytuację, pomyśli nad zachowaniem swoimi i wysnuje odpowiednie wnioski. Poczekaj, to może być krok do przodu.
7. Zachęć do wykonania pracy plastycznej na podstawie przeczytanej książeczki.
Przeczytanie historii o piesku i króliczku, może stać się świetną okazją do stworzenia pracy plastycznej. Niech losy bohaterów będą początkiem, który da nieskończenie wiele możliwości. Wykorzystajcie różne metody plastyczne, nie ograniczajcie się jedynie do kredek i farb. Zaproponuj malowanie palcami stóp przy użyciu farb na bazie jogurtu greckiego i naturalnego barwnika np. soku z buraka. Stwórzcie zamek księżniczki z masy solnej, wypełnij obrazek kolorową solą.
8. Napiszcie własną bajkę.
Myślisz sobie na pewno, ja i bajka? Niemożliwe! Przecież ja nie dam rady. Nieprawda! Poradzicie sobie doskonale z tym zadaniem. A stworzona przez Was bajka od podstaw będzie niesamowita i niepowtarzalna. Czytając ją będziecie przypominać sobie chwile kiedy ją pisaliście. To cudowne przeżycie. Zapraszam do tego serdecznie. Napiszcie o czym tylko chcecie, o kotku, piesku czy zielonym smoku. Nie musi to być od razu bajka na 10 stron z profesjonalnymi ilustracjami znanego malarza (A może dodacie Wasze rysunki? Super pomysł na pracę plastyczną:) )wydrukowana na błyszczącymi papierze. Zredagujcie bajkę na kartkach z bloku rysunkowego, przewiążcie ozdobną wstążką i koniecznie opatrzcie książkę stroną tytułową z imionami i nazwiskami autorów tej cudownej opowieści.
Do dzieła!
9. Stwórzcie własną inscenizację bajki.
Niech poniesie Was wyobraźnia. Zaprojektujcie scenę, zaproszenie, opracujcie scenariusz przedstawienia. Rozpiszcie role i podzielcie się tekstem. Wybierzcie stroje, poddajcie się charakteryzacji nawzajem. Oczywiście nagrajcie cały występ - będzie to nietuzinkowa pamiątka, która za kilka lat z pewnością wywoła na Waszych twarzach uśmiech. A przede wszystkim bawcie się wyśmienicie. To cudowny czas wspólnej zabawy, radości, miłości i budowania prawidłowych relacji. Poza tym dziecko ćwiczy pamięć, uczy się prawidłowo mówić przed publicznością, pokonuje swoje lęki i tremę.
10. Bądź przykładem!
Nie od dziś wiadomo, że dzieci to doskonali obserwatorzy i nasze codzienne czynności są przez nich kodowane i później wręcz ze szwajcarską dokładnością odtwarzane w żłobku, przedszkolu, podczas zabawy. Analogicznie, jeśli dziecko będzie widziało nas czytających książki, też chętnie będzie po nie sięgało. Natomiast, kiedy maluszek widzi mamę czy tatę przy laptopie lub oglądającego cały wieczór telewizję, wtedy samo będzie się garnęło do tych czynności, które wykonują rodzice. Pamiętaj: masz wybór! Wybieraj rozsądnie. Czytanie i książki to inwestycja w przyszłość Twojej pociechy.
Czytanie w przedszkolu i żłobku, jak to wygląda?
Z pewnością każdy rodzic zastanawia się jak to się odbywa w sali żłobka czy przedszkola. Skoro ja z jednym dzieckiem czasem mam problem, jak Pani potrafi zaciekawić i przeczytać całą bajkę dla grupy 20-sto czy 30-sto osobowej?
Dzieci w wieku żłobkowym, w odróżnieniu do przedszkolaków, potrafią skupić się na zdecydowanie okres czasu niż ich starsi koledzy. Dlatego dla takich maleństw wybieram krótkie rymowanki, bajki składające się z kilkunastu zdań. Przeważnie są to książki z ilustracjami, które kolorystyką i wielkością przykuwają uwagę dzieci, a duży tekst pozwala na śledzenie czytania przez opiekunkę. W przedszkolu możemy pozwolić sobie na dłuższe opowiadania i bajki.
Dla urozmaicenia, często tekst bajki śpiewam do wymyślonej przez siebie melodii. Bajki przedstawiam także jako teatrzyk kukiełkowy, pacynkowy czy teatr cieni. Również przebieram się za postać z bajki i opowiadam historię. Często włączam dzieci w opowieść, przykładowo: kiedy króliczek zgubił marchewkę, proszę dzieci o pomoc w odnalezieniu zgubionej rzeczy i szukając po śladach, przechodzę przez pomieszczenia żłobka i odnajduję marchewkę. Połączenie ruchu, szukania, przeżywania wspólnie emocji i słuchanie opowiadania - to świetne ćwiczenie rozwijające mózg maluszka.
Świetny pomysł na edukację czytelniczą dla rodziców. Stworzenie takiego kącika pozwoli nam na przekazywanie informacji opatrzonych konkretną książką, artykułem lub czasopismem na temat nowości w zakresie edukacji, problemów wieku dziecięcego, deficytów rozwojowych. Pamiętajmy, że przekazywanie informacji na temat dziecka, szczególnie tych trudnych w odbiorze przez rodziców lub opiekunów, bywa na prawdę problematyczne i etycznie niekomfortowe. Taki kąciki i zbiór artykułów, kserówek czy wycinków z gazet, pozwoli nam na szerzenie wiedzy i zwrócenie uwagi na problemy występujące wśród dzieci. Może u niektórych rodziców "zapali się" przysłowiowa lampka i otworzy oczy na problem. Nie zaszkodzi, a może pomóc. Zachęcam Was do tego!
W związku ze zbliżającym się Dniem Babci i Dziadka, zaproście dziadków Waszych pociech do wspólnego czytania. Przecież nie od dziś wiadomo, że babcie znają cudowne historie, których nie znajdziemy w żadnych książkach. Wprowadzi nas to do zaczarowanego świata, a poprzez historię nikomu nieznaną, osiągniemy dobre efekty. Podsuwam Wam przepiękną grafikę, pokazująca jaka nić łączy pokolenia i jak razem można wędrować po bajkowym świecie.
Moja rada dla Was?
Czytajcie!
Niech nic Was nie rozprasza. Nie spieszcie się. Niech wyobraźnia Was nie ogranicza. Baw się czytaniem. Eksperymentuj. Poznawaj. Twórz. Kreuj nowy świat.
Zapamiętaj te słowa: Kto czyta ten żyje podwójnie! oraz Czytanie to inwestycja w przyszłość.
Ściskam mocno i do usłyszenia,
Wasza Ciocia ze żłobka
P.S. Z okazji zbliżających się Świąt Bożego Narodzenia i Mikołajek przygotowuję dla Was specjalny post! Buziaki